Otomobil Satın Alma
İngiltere'de otomobil fiyatları diğer Avrupa ülkelerine göre oldukça yüksektir. Ancak büyük bir pazarlık payı bırakılmıştır. 1.el araba satışlarında bile liste fiyatlarından yüklü indirimler yapılabilmektedir. Bu yüzden pazarlık yapmanızı şiddetle tavsiye ederiz. İster 0 km ister kullanılmış araba da olsun Diesel araç almanızı öneririz. Her ne kadar İngiltere'de benzin ile mazot fiyatları arasında derin bir fark olmasa bile Diesel otomobiller yaklaşık %30-40 daha az yakıt harcamaktadırlar.
BİRİNCİ EL OTOMOBİLLER
Her ülkede 1.el otomobil fiyatları arasında farklılıklar yaşanmaktadır. Bunun nedeni de döviz kurlarının farklı olması ve otomobillerdeki donanımın farklı olmasıdır. Standart donanıma dahil olanlar otomatik pencereler ve aynalar, radyo/teyp/cd, otomatik direksiyon, ABS, Air Bag, deri koltuk, klima vsdir . Pek çok firma bu donanımı standart olarak kabul eder ve bunların dışındaki eklenmek istenenler için ekstra ücret talep eder. Arabanıza eklettiğiniz her özellik onun değerini yükseltmekte ve ileride daha kolay satılabilmesini sağlamaktadır. Yeni otomobil satın alanları tehdit eden en büyük faktör araçların çok kısa bir süre içinde değer kaybetmesidir. Arabayı satın aldığınızın 1 gün sonrasında arabayı satmaya kalktığında aracınız en az %10 değer kaybetmiş olacaktır. Yeni araçların değeri hızla düşmektedir. 1. yılında aracınız %25 değer kaybeder, 2. yılında bu yaklaşık %35'tir. 5 yıl sonra aracınız o kadar değer kaybetmiştir ki, birine rahatlıkla hediye edebilirsiniz. Bu nedenle İngiltere'de 2. el araba fiyatları çok ucuzdur.
İngiltere'de araba almak, İngilizler için çok kolaydır. Her ailede neredeyse 2 araba vardır. Sıradan bir belediye şöforü, son model bir arabayı sadece 3-4 aylık maaşıyla alabilir. Aynı meslekten biri Türkiye'de aynı arabayı 2 yıllık maaşıyla alabilmektedir. Yaşam standartına göre araba fiyatlarının ucuz kalması, düşük banka kredileri ve promosyonlar, herkesin 1. el araba almasını teşvik eder. Çünkü 1. el araba aldığınızda 3 yıllık bakım garantisinden yararlanmaktasınız. 2. El araba aldığınızda her gün bir başka sorunuyla uğraşmak durumunda kalabilirsiniz.
Bir arabanın fiyatı arabanın imalat fiyatı+ satıcının karı+araba vergisi + %17.5 KDV'dir. Ayrıca nakliyat, plaka, paspaslar ve motorlu taşıt vergisi için de ekstra ücretler ödersiniz. Nakliyat ücretleri son yıllarda hızlı bir artış yaşamıştır. Otomobil bayilerinden fiyat alırken aracın katalog fiyatını değil,tüm ayrıntılarla birlikte kaça mal olacağını öğrenin ki bütçenizi ona göre ayarlayın.
1.el araba almanın en büyük avantajlarından birisi de kuşkusuz garanti süresidir. Bazı üreticiler km'ye bakılmaksızın dört yıllık garanti süresi tanırken, bazıları da ücret karşılığında garanti süresini uzatmaktadır.
Her iki üç yılda bir araba değiştiriyor ve uzun kilometreler kat ediyorsanız, uzun garanti süresine sahip bir araç satın alın veya ekstra ücret ödeyerek garanti süresini uzatın. Ancak aklınızda bulunsun otomobil bayileri garanti belgesi olan araçlara servis vermemek için çok çeşitli kaçış yolları bulmakta uzmandırlar.
İKİNCİ EL OTOMOBİLLER
İngiltere'de 2.el otomobil almak çok mantıklı bir seçimdir. Özellikle düşük kilometrede, 1 seneden az kullanılmış otomobilleri yenilerine göre %25 daha ucuza satın alabilirsiniz. İngiltere'de bir otomobil bayiini terk ettiği anda değerinin en az %10'unu kaybeder.
İngiltere'de 2.el otomobil satın alınırken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
1- Aracın fenni muayenesi (MOT) ne zaman dolmaktadır. Fenni muayenesinin dolmasına 1-2 ay kalmış olan veya süresini doldurmuş olan araçların sahiplerinden yeni MOT belgesi isteyin.
2- Araçta ciddi bir hasar olup olmadığını muayene belgesinden veya AA, RAC gibi otoyol yardım kuruluşlarından öğrenin. (www.theaa.co.uk)
3- Aracın mekanik kısımlarının ve gövdesinin sağlam olduğuna dikkat edin. Aksi halde aracınız bir sonraki MOT muayenesini geçemez ve hurdaya ayrılır.
4- Aracın fiyatının makul olup olmadığını (www.parkers.co.uk) adresinden kontrol edin.
5- Aracın ROAD TAX (yol vergisinin) ne zamana kadar geçerli olduğunu kontrol edin. Yol vergisi olmayan araç için sizin vergi ödemenizin bir anlamı yoktur. Bir çok 2. el satıcısı road tax ı kendisi ödeyerek aracı satmaktadır.
İngiltere'de ikinci el otomobiller galerilerden, şahıslardan, araba pazarlarından ve bir de açık arttırmalardan satın alınabilir. Açık arttırmalarda arabalar çok ucuza satılmaktadır ancak aracı çalıştırıp kontrol etme şansınız olmaz.
Oto tamir atolyelerinde bazen çok uygun araçlar olmaktadır. Ancak yabancı olduğunuzu anlarlarsa sizi kazıklamaktan geri kalmazlar. Londra'da çok sayıda Türk tamirci vardır. Onların Türk olması kazıklamayacakları anlamına gelmez.
MOTORLU ARAÇLARIN KAYIT ETTİRİLMESİ
İngiltere'de trafiğe çıkacak tüm araçların DVLA'ya ( Driver and Vehicle Licencing) kayıt ettirilmesi gerekmektedir. Yeni satın alınmış araçların kayıt işlemleri, aracı satan oto acentasınca yapılacaktır. Eğer 2.el bir araç satın alıyorsanız, araç daha önceden kayıt ettirilmiş olacaktır. Aracın kayıt belgesi size teslim edilmelidir. Satıcının size aracın kayıt belgesini vermesi, aracın ona ait olduğunu kanıtlamaz. İleride herhangi bir problem yaşamamanız için ( Çalıntı araç satın almamanız için ) aracın alım faturasını da görmek istediğinizi söyleyin. İkinci el araç satın alanların, oto ruhsatının arka kısmındaki değişiklikler bölümünü doldurup, satıcının ve alıcının imzalaması ve DVLA'ye postalamaları gerekir. DVLA adresi araç ruhsatlarında mevcuttur.
İngiltere'de bir aracın yaşını plakasına bakıp anlayabilirsiniz. Hatta plaka numaraları ikinci el araç fiyatlarını bile etkilemektedir. İngiltere'de plaka numarası bir çılgınlıktır. Bazı şirketler sırf plaka numarası satımıyla uğraşmaktadır. The Sunday Times, Exchange&Mart gibi araba dergilerinde satılık plaka ilanlarına rastlayabilirsiniz. En popüler plakalar A1, RU12, FU2'dir. Bazı plaka numaraları açık arttırmayla bile satılır. Aracınızı değiştirirken, plaka numaranızın değişmesini istemiyorsanız belirli bir ücret karşılığında plakanız aynı kalabilir. DVLA, sürücülere ücret karşılığında diledikleri bir plakayı satın alma şansı tanımaktadır. Yani plakasına ismini yazanların yalnızca Türkiye'de olduğunu sanıyorsanız çok yanılıyorsunuz.
İngiltere'de 2001 yılına kadar araçlar harf+üçhanelirakam ve ve 3 harften oluşmaktaydı.
Örnek: M767 XCF
Burada M harfi aracın ait olduğu yılı (1995) belirtmektedir. Buna göre M harfi 1995, N harfi 1996, P harfi 1997 R ve S harfi 1998, T-V harfi 1999 yıllarını göstermektedir.
2001 den itibaren arabalar şu şekilde plakalandırılmıştır: Önce aracın satıldığı bölgeyi tanımlayan 2 harf, sonra ait olduğu yılı tanımlayan 2 rakam ve ardından 3 harf.
Örnek: TU02 TRF
Burada 02 aracın 2002 yılına ait olduğunu göstermektedir. TU aracın satıldığı yörenin kısaltılmış adıdır. Bazı yörelerde çok araba satıldığı için araç yılı 50'li şekilde değişik biçimde gösterilir. Örneğin TU bölgesinde 2002 yılında 02 rakamlı tüm plakalar tükendiğinde 52 plakalar devreye girer.
Örnek TU52 TRF.
ARAÇ MUAYENELERİ&TEST SERTİFİKASI
İngiltere'de tüm araçlar yılda bir kez fenni muayeneden (MOT-Motor Test) geçmek durumundadır. Bunu sakın Türkiye'deki fenni muayene ile karıştırmayın. Aracınız cidden çok sıkı bir şekilde testten geçecektir. Gövdesi önemli ölçüde çürümüş veya şasisi (iskeleti) yıpranmış olan araçlar testte kalır.
MOT testinde ayrıca aracın, fren tutma yeteneği, lastikler, yağ yakıp yapmadığı, egzoz dumanı testi, ışık testleri, el freni testi, araç camlarının sağlam olup olmadığı kontrol edilir. İngiltere'de MOT testi çok önemlidir. Türkiye'deki gibi ayak üstü kontrol söz konusu değildir. Ayrıca testi yapan firmaya el altından 3-5 kuruş vermeniz de söz konusu olamaz.
Test ücreti 30 sterlin civarındadır. Bazı garajlar daha düşük ücretler de verebilmektedir. Eğer aracınız testi geçebilirse "MOT Sertifikası elde eder. Ancak test başarısızlıkla sonuçlanırsa size bir inceleme raporu verilir. Bu raporda aracınızın kusurlu kısımları yazılıdır. Kusurlu bulunan araçların trafiğe çıkması yasaktır. Derhal bir teknik servise götürülerek kusurların düzeltilmesi gerekir. Aracın kusurlu kısımları eğer muayeneyi gerçekleştiren servis tarafından tamir edilirse de yeniden test ücreti ödenerek teste tabi tutulmazsına gerek duyulmaz.
İngiltere'de trafikte geçerli bir test sertifikası olmayan araç kullanmak yasalara aykırıdır. Bu aracı ancak evinizden en yakın teknik servise tamire götürmek için kullanmanıza izin verilir. Test sertifikası olmadan motorlu taşıt vergisi ödenemez. Geçerli test sertifikanızı kaybetmeniz durumunda, muayeneyi yaptırmış olduğunuz servise giderek yenisini çıkartabilirsiniz.
İkinci el otomobil satın alırken ne kadar ucuz olursa olsun geçerli test sertifikası olmayan bir araç satın almayın. (Zaten aracın ucuz olmasının nedeni de test sertifikasının olmayışıdır.) Aracı satın alarak elde edeceğiniz kar emin olun ki ileride üstleneceğiniz tamir masraflarını karşılamayacaktır. Geçerli test sertifikası olan araçların bile herhangi bir sorun çıkartmayacağı garanti değilken, muayenesi yaptırılmamış aracın başınıza ne dertler açabileceğini bir düşünün. Bazı servisler yetkilerini kötüye kullanarak rüşvet karşılığında araçlara temiz raporu vermektedir. Trafik müdürlüğü bunu fark ettiği takdirde servisin muayene ruhsatı elinden alınır. Test sertifikası asla bir aracın tam olarak kusursuz olduğunu kanıtlamaz. (Muayene esnasında motor ve vites kutusuna bakılmaz.)
OTOMOBİL SİGORTASI
İngiltere'de Türkiye'deki gibi Kasko ve Zorunlu Sigorta gibi farklı otomobil sigortaları yoktur. Tek bir otomobil sigortası vardır, Türkiye'deki kasko sigortası gibi tazminat ödeyen bir sigorta türüdür ve yaptırılması zoruludur.
İngiltere'de sigortasız araç kullanmak ciddi bir suçtur.
İngiltere'de bozuk yollar nedeniyle diğer araçların fırlattığı camların arabaların camlarını kırmasına sık sık rastlanmaktadır. Sigorta şirketleri sırf bu nedenle her yıl toplam 1.5 milyon hasar tazminatı ödemektedir. Genişletilmiş sigorta ayrıca aracınız tamirde veya bakımda iken üstlendiğiniz masrafları da karşılayabilir. Poliçelerde bir takım kısıtlamalar olabilir. Bu nedenle sigorta şirketinizden tazminat talep etmeden önce poliçenizi dikkatlice gözden geçirin. Örneğin bazı poliçelerde otoparka konulmayan veya gece kilitlenmeyen araçların çalınması durumunda şirket tazminat ödemeyi kabul etmemektedir. Araba kredisi veren kuruluşlar ve leasing'le araba satan kuruluşlar genişletilmiş araba sigortasını zorunlu tutmaktadır.
Genişletilmiş sigorta kendi aracınızın dışında kullandığınız diğer araçları veya sizin aracınızı kullanan diğer kişileri de kapsayabilir. Bu kişiler poliçede ismen de belirtilir. Ancak genişletilmiş sigorta da eğer başka bir kimsenin aracını kullanıyorsanız yalnızca üçüncü kişilerin zararı sigorta kapsamına girmektedir. Araçta bulunan yolcular için ayrı ayrı poliçe yaptırmaya gerek yoktur. Çünkü ingiltere'nin tüm sigorta şirketleri aracın içindeki herkesi kapsamaktadır. Ancak çoğu kişinin böyle bir durumdan haberi olmadığı için araba kazalarında yaralanan her 3 kişiden ikisi sigorta şirketinden tazminat alabileceğinin farkında değildir. Genişletilmiş sigorta da yaralanan ve zarar gören kimsenin tüm sağlık, ilaç, giyim vs. gibi masrafları poliçenin kapsamı dahilindedir. İngiltere'de her 3 araç sahibinden ikisinin genişletilmiş araba sigortası vardır.
İngiltere'de araç sigortası sektöründe yoğun bir rekabet yaşanmaktadır. Özellikle de son yıllarda direkt satış ve pazarlamanın yaygınlaşması ile ( Direct Line, Churchill Insurance, Eagle Star Direct, Insurance Service gibi şirketler tarafından uygulanmaktadır.) geleneksel sigorta brokerlerına ödenen komisyonlar devri çok gerilerde kalmış ve araçlar daha düşük fiyatlarla sigortalanmaya başlanmıştır.
İngiltere'de motorlu araç sigortası yaptırmak biraz pahalıdır. Ancak diğer Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında düşük kalmaktadır. 1994 yılından bu yana primler %25 artış göstermiştir. Araba sigortası yaptıracaksanız, piyasayı çok iyi araştırmanızı ve en hesaplı sigortayı yaptırmanızı tavsiye ederiz. Deneyimlerimiz bize en ucuz otomobil sigortasının internet üzerinden yapıldığını göstermiştir. www.directlink.com web sitesinden Türk ehliyetli olanlara dahi çok uygun fiyatlarla sigorta yapılmaktadır.
Bazı sigorta şirketleri belirli kategorilerdeki kimselere indirim yapmaktadır. Örneğin 45-50 yaş arasındaki ve daha önce kaza yapmamış kimselere indirim uygulamaktadır.
YOL VERGİSİ (MOTORLU TAŞIT VERGİSİ)
İngiliz politikacılar, vergilere alternatif isimler koymayı pek severler. Türkiye'de de uygulanmakta olan Motorlu Taşıt Vergisine İngiltere Maliye Bakanlığının verdiği alternatif isim "Road Tax: Yol Vergisi"dir.
1 Mart 2001'den önce trafiğe çıkmış olan araçlar için silindir hacmi 1549cc'ye kadar olanların yıllık 110 Sterlin, 1549cc den büyük araçlar için 165 Sterlindir.
1 Mart 2001'den sonra trafiğe çıkmış araçların vergileri, yakıtlarının çevreye verdiği zarara göre vergilendirme yapılmaktadır. Karbondioksit emisyonu oranına göre araçlar yıllık 65 Sterlin ile 165 Sterlin arasında bir rakamla vergilendirilirler.
Motorlu Taşıt vergisi çoğunlukla postanelerden ödenir. Postanelerden beyanname ve formları ücretsiz olarak temin edebilirsiniz. Sakat sürücüler Motorlu Taşıt Vergisinden muaftırlar.
Verginizi ödedikten sonra makbuz almayı ihmal etmeyin. Vergi yükümlülüğünüzü yerine getirdiğinizin kanıtı olan bu makbuzun arabanızın sol camına yapıştırılması gerekmektedir. Bu makbuz genelde yıpranmaması için plastik kılıf içersine konur, bu kılıfları araba aksesuarları satan dükkanlardan temin edebilirsiniz. Motorlu Taşıt Vergisi ile ilgili bilinmesi gereken hususlardan birisi de, ödenen verginin yalnızca belirtilen araç için geçerli olduğu, sene içerisinde aracınızı satıp yeni bir araç aldığınızda, verginin diğer araca transfer edilemeyeceğidir. Aracınız sattıktan sonra fazladan ödemiş olduğunuz aylar için para iadesi isteyebilirsiniz. Aksi halde ödemiş olduğunuz vergiyi yeni alıcıya devretmiş sayılırsınız.
Motorlu taşıt vergisi ödememenin cezası 1.000 sterlin + ödenmemiş vergi borcunun beş katıdır.
Motorlu taşıt vergisi yalnızca trafiğe çıkarılmayan araçlar için ödenmez. Örneğin arabanız kendi özel garajınızda bekliyor veya devlet yolunu işgal etmiyorsa (kısaca hiç trafiğe çıkmıyor ise) vergi ödemeniz gerekmez. Ancak bunun için DVLA'ye bilgi vermelisiniz. (www.dvla.gov.uk)