İlk ve Orta Öğretim
İLKÖĞRETİM
İngiltere'de ilköğretim 4-5 yaşında başlar ve devlet okulları karma eğitim verirler. Türkiye'dekinden farklı olarak anaokulu da ilköğretime dahildir. 4-6 yaşlarındaki çocuklar anaokuluna 6-11 yaşları arasındaki çocuklar da ilkokula devam ederler. Ayrıca bazı ilkokulların 5 yaşından küçük çocuklar için kreş sınıfları da vardır.
İngiltere'de çocuklar genelde evlerine yakın bir ilkokula gönderilirler. Anaokulunda da çocuklara ev ödevi verilir. Bu ödevler çocuklara okuma-yazma ve matematiğe alıştırmaktadırlar. İlkokullarda sınıflar genelde 26 kişiliktir. Ancak 30 kişiden kalabalık sınıflar da bulunmaktadır. "Middle Schools" İngiltere'de bir tür ilkokuldur. Türk eğitim sisteminde böyle bir okul olmadığı için Türkçe'de karşılığı bulunmamaktadır. 8-9 ve 12-14 yaş grupları arası öğrencileri barındırırlar. Middle School'dan mezun olan öğrenciler Senior School'a geçiş yaparlar. İlkokullarda haftalık ders saatleri 20-25 saattır.
LEA'nın görevleri arasında 5 yaşını doldurmuş çocukları eğitim-öğretim yılı başında evlerine yakın bir ilkokula kayıt ettirmek bulunmaktadır Ancak dileyen anne-babalar çocuklarını 5 yaşından önce bir ilkokulun kreş sınıfına yazdırabilirler.5 yaşını doldurduktan sonra ise çocuklar kreşten ana sınıfına geçebilmektedirler.
İngiltere ve Galler'de ilkokuldan ortaokula geçme yaşı 11 iken Kuzey İrlanda'da 11 veya 12 dir. İskoçya'da ise ilkokul 7 senedir ve öğrenciler 12 yaşlarında ortaokula geçiş yaparlar. Bazı bölgelerde 11-plus sınavına öğrenciler 11 yaşında girerler. 11-plus sınavı öğrencilerin ne tür bir ortaokula gideceğini belirlemektedir.
ORTAÖĞRETİM
Orta öğrenim 11-12 yaşında başlar ve 16 yaşında sona erer. Ayrıca 16 yaşından sonrada isteyenler okulda kalarak 18 yaşına kadar eğitim alabilirler. Devletin ortaokulları Kuzey İrlanda'daki bazı okullar hariç karma eğitim vermektedirler. İngiliz eğitim sisteminde ortaokullar branşlarına göre farklı kategorilere ayrılmaktadır. Bunlar:
. Middle School: Öğrenciler Middle School'a 8-9 yaşlarında başlayıp 11-12 yaşlarında bitirirler.
. Comprehensive School: Bu okullarda öğrenciler yetenek ve başarı durumlarına bakılmaksızın kabul edilirler.Comprehensive School'larda çok çeşitli dersler gösterilmektedir. Genelde 11-18 yaşları arasındakilere 6 yıl öğrenim imkanı sunarlar. İsteyenler 16 yaşından sonra da okulda kalıp eğitimlerine devam edebilirler. Comprehensive School'lar genelde öğrenci alırken okula yakın oturan öğrencilere öncelik tanımaktadırlar.
. Secondary Modern School: Grammar School veya High School'a kabul edilmeyen 11-16 yaş arasındaki öğrencilerin gidebileceği okullardır. Bu okullarda herhangi bir branş eğitimi değil de genel bir eğitim verilir. Secondary Modern School'lar da okula yakın oturan öğrencilere öncelik tanırlar.
. Secondary İntermediate: Sadece İrlanda'ya özgüdür. Comprehensive School'a denk eğitim vermektedirler.
. Secondary Grammar School: 11-16 yaşları arasındaki öğrencilere branş eğitimi verirler. Ancak 11-plus sınavıyla öğrenci alırlar. Her 100 öğrenciden yalnızca 25'i bu sınavda başarılı olabilmektedir. Dileyen öğrenciler 16 yaşından sonra da okulda kalabilir ve eğitimlerine devam edebilirler.
. High School: 11-plus sınavını geçen ancak Secondary Grammar School'a kabul edilmeyen öğrencileri alırlar.
. 6th Form College: Diğer ortaokullardan mezun olmuş 16 yaşını doldurmuş öğrencilerin 2 sene boyunca GCE A-levels sınavlarına hazırlayan okullardır.
. Technical School: Aynı Türkiye'deki meslek liseleri gibidirler.14-18 yaş arası öğrenciler mesleki ve teknik eğitim verirler. Bu okullar "Technical and Vocational Education İnstitute" programında yer alırlar. Ve finansmanları MSC (Manpower Services Commition) tarafından karşılanır.
. City Techology College: 11-18 yaş arası öğrenciler teknoloji ve bilim alanında eğitim verirler. Bu okullar genelde İngiltere'nin yoksul mahallelerinde yer almaktadırlar.
Comprehensive School'lar 5 yıllık veya 7 yıllık gruplara ayrılırlar. İngiliz eğitim sistemine göre 16 yaşını doldurmuş öğrenciler ortaokuldan mezun olarak GCSE sınavlarına girmeye hak kazanırlar. İsteyenler eğitim hayatını 16 yaşında noktalayabilecekleri gibi isteyenler GCSE sınavına girerek eğitim hayatlarına devam ederler. 16.doğum günleri yaz tatiline denk gelen öğrenciler de mayıs ayında mezun olabilirler.
GCSE sınavını geçen öğrenciler okullarında kalabilecekleri gibi 6th Form College'a geçerek burada GCE A-levels sınavlarına hazırlanırlar. Bu sınavlardaki başarıları üniversite eğitimi alıp alamayacaklarını belirleyecektir. Öğrencilerin %40 ı okulda kalarak A-levels sınavlarına hazırlanırlar. İngiltere'de devlet okullarının çoğunda öğretmen başına ortalama 21 öğrenci düşmektedir. Sınıflar 30 kişiliktir. Haftalık 22-24 saat ders yapılmaktadır.
City Technology College finansmanlarını devletten sağlamaktadırlar. LEA'lardan bağımsızlardır ve eğitim sisteminde son yıllarda yapılan en büyük yeniliklerden birisidirler. City Techology Colleges kırsal kesimde yaşayan 11-18 yaş arası öğrencilere bilim, teknoloji, ticaret ve sanat teknolojiler ağırlıklı geniş bir müfredat programı uygulamaktadır. Bu okullar kırsal kesimde yaşayanların eğitim alanındaki dezavantajlarını bir miktar da olsun azaltabilmişlerdir. İlk başlarda önyargıyla bakılmış ve halktan tepki almış olmalarına rağmen verdikleri eğitim ile kendilerini kanıtlamışlardır.
MÜFREDAT PROGRAMI
1988 yılında yürürlüğe giren yeni eğitim yasası ile 5-16 yaşları arasındaki öğrencilere zorunlu eğitim veren ilk ve orta dereceli okullarda ulusal bir müfredat programı uygulanmaya başlanmıştır. Bu yeni müfredat programı ile eğitim sistemindeki farklılık ortadan kaldırılmış ve tüm öğrencilerin tamamen aynı eğitimi almalarına olanak sağlanmıştır. Artık bir okuldan başka bir okula geçen öğrenciler derslere adapte olamama sorunu yaşamamaktadırlar. Ayrıca okullar ve öğrenciler arasında daha sağlıklı karşılaştırmalar yapılabilmektedir. Ulusal müfredat programına göre İngiltere ve Galler'deki okul müdürleri LEA'lar (Yerel Eğitim Müdürlükleri) ve okul yöneticileri ile ortak karar alarak okullarını müfredat programını belirlemektedirler.
Ulusal Müfredat Programı İngiltere'yi diğer Avrupa ülkeleriyle ortak bir çizgide buluşturmuştur. Ulusal Müfredat Programı'na göre 9 zorunlu ders okutulmaktadır. Bu dersler;İngilizce, matematik, fen bilgisi, tarih, coğrafya,teknoloji, müzik, resim, beden eğitimi ve ortaokullarda yabancı dil dersleridir. En önemli ders İngilizce, matematik ve fen bilgisidir. Çünkü bu derslerde başarılı olunmadan diğer derslerde başarılı olunması zordur. Galler'de Galce en önemli derstir. Ancak Galce dünyada pek geçerli bir dil olmadığı için Galliler dışındakiler çocuklarının Galce öğrenmesini gereksiz bulmaktadırlar. Ulusal müfredat programında din dersleri de belirli oranda yer alır. Dileyen ebeveynler çocuklarının din derlerine katılmamasını isteyebilirler. Her dersin belirli bir programı vardır ve öğrencilere çeşitli hedefler konmuştur. 7-11-14-16 yaşlarında öğrenciler çeşitli sınavlardan geçirilerek öğrencilerin bu hedeflere ulaşıp ulaşmadığı eğitimciler tarafından test edilir.
Eğitim 4 basamağa ayrılmıştır. Bu basamaklar arasındaki sınavlar ebeveynlere çocuklarının her basamakta ne öğrenip ne öğrenmediğinin sonuçlarını vermektedir. Her basamağın sonunda öğrenciler SAT ( Standart Eğitim Testleri) tabi tutulur. A
1. ve 2. basamaklarda: İngilizce, matematik, fen bilgisi, tarih, coğrafya, müzik, resim, beden eğitimi, teknolojidir. 3. basamakta bunlara yabancı dil eklenir. 4. basamakta ise zorunlu dersler İngilizce, matematik, fen bilgisi, teknoloji, beden eğitimi ve yabancı dildir. 3. Basamakta öğrencilerin ders programlarının %20 sini seçmeli dersler oluşturmaktadır. 4. Basamakta ise bu oran %40 a yükselmektedir. Seçmeli dersler ve din dersleri ulusal müfredat programına ek olarak gösterilir. Tüm okullar broşürlerinde ve tanıtım kitapçıklarında hangi zorunlu ve seçmeli derslerin okutulduğunu belirtmek durumundadırlar.
İskoçya'da ulusal müfredat programı yalnızca 14-16 yaş arasındaki öğrencilere uygulanır. Buna göre İngilizce, matematik, fen bilgisi dersleri zorunlu diğer 5 ders ise seçmelidir. Kuzey İrlanda'da da ulusal müfredat programı uygulanmaktadır ve din dersi zorunludur. Ayrıca Avrupa dillerinden biri ve İrlanda dili eğitimi verilir.
Ulusal müfredat programı 1993 yılında revizyondan geçirilmiştir ve önümüzdeki yıllarda İngiltere'nin tüm eğitim programlarının halledilmesi ve eğitimin modern bir görünüme bürünebilmesi için bu revizyonlar devam edecektir. Ulusal müfredat programı ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için "Qualification and Curriculum Authority, 29 Bolton Street, London W1Y 7PD ( 0207-509 5555 )" ile irtibat kurunuz. Ayrıca İngiliz hükümeti ulusal müfredat programı ile ilgili pek çok yayın çıkarmaktadır. Bunlardan başlıcaları "Education Reforms In Schools", "Key Dtages 1 and 2 of the National Curriculum" ve "The National Curriculum"dur.
Sınavlar
İngiliz eğitim sisteminde öğrenciler sınavların kaderlerini belirlemekte ne kadar önemli rol oynadığını ilk kez 11 yaşında fark edeceklerdir. İngiltere ve Galler'de 11-plus sınavı ile Secondary Grammar School ve High School'lar kazanılmaktadır. Bunlar Türkiye'deki Anadolu Liseleri ve Fen Liseleri gibidirler. Herkes bu okullara girmeyi istemektedir. Pek çok eğitimci 11 plus sınavına karşıdır. Çünkü 11 yaşın bir öğrencinin kaderini vbelirlemek için çok erken bir yaş olduğu görüşündedirler. 11 plus sınavında öğrencilerin bir numaralı hedefi Secondary Grammar School'u kazanmaktır. Bir düşük hedef High School'dur. High School'u da kazanamayanlar, Secondary Modern School'a giderler. İngiltere'de devlet okullarının kontenjanlarının kısıtlı olması nedeniyle bazen Secondary Grammar School'a girebilmek için yalnızca 11-plus sınavı yeterli değildir. Öğrencinin geldiği okuldaki başarı durumu da dikkate alınmaktadır.
11 plus sınavından sonra öğrencileri bekleyen bir diğer önemli sınav da 16 yaşlarında girecekleri GCSE sınavlarıdır. GCSE sınavları 1984'ten bu yana uygulanmaktadır. İskoçya'da da GCSE yerine SCE sınavı yapılmaktadır. (Advances Levels - ileri düzey) GCSE sınavının ardından öğrenciler iki yıllık bir süreçte tamamlanan GCE A-Levels aşamasını ifade eden "altıncı sınıf"a (sixth form) başlar. Bu kurslar İngiliz üniversitelerine ya da yüksekokullarına girişte en çok kullanılan giriş standardıdır. Öğrenciler bu kurs sınavlarına genellikle yüksek öğrenim görmek istedikleri konuyla ilgili iki üç konuda birden girerler. Normalde iki yıl süren GCE A-Level kursları bazı yerlerde verilen yoğun kurslarda bir yıl da tamamlanabilir. Yabancı öğrenciler GCE A-Level eğitimi için bağımsız orta dereceli okullardan birine devam edebilirler. Bu iki yıllık hazırlanma sürecinin sonunda öğrenci GCE A-Level sınavına girer. Bir okulun eğitim kalitesinin başlıca göstergesi öğrencilerinin GCSE ve A-Level sınavlarındaki başarılarıdır. İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda'da öğrenciler aşağıdaki sınavlardan geçer.
. GCSE ( Lise Eğitimi Genel Sertifikası) : 1988 yılında GCE ve CSE sınavlarının yerini alarak uygulanmaya başlanmıştır. GCSE'nin önceki sınavlardan farkı, müfredat programının ulusal olması, içeriği ve değerlendirme yöntemleridir. Ortaöğrenimde 3 yıllarını dolduran öğrenciler, GCSE sınavına girecekleri dersleri seçerler. Ve ona göre sınava hazırlanırlar. Öğrenciler branşlarını seçerken ailelerin ve öğretmenlerin de onları yönlendirmesi gerekmektedir.
GCSE sınavlarına 16 yaşında girilir. Üstün zekalı çocuklar daha da erken girebilirler. GCES sınavlarından A-B-C-D-E-F olmak üzere 7 farklı not alınabilir. GCSE sınavından D-E-F-G alanlar CFS sınavına girmeye hak kazanırlar. A-B-C alanlar ise A-Levels ve AS-level Sınavlarına girmeye hak kazanırlar. CFS daha çok uygulamaya dayanan bir sınavdır. CFS'ye 8 dersten girilir. CFS'nin dışında bir de CEE sınavı vardır. CEE sınavına GCSE'den bir yıl sonra girilir. CFS'de İngilizce ve matematiğin dışında sağlık, çevre, ticaret vs gibi derslerde bulunmaktadır.
. A-Levels ve AS-level Sınavları: GCSE sınavından iki yıl sonra A-level sınavlarına girilir. Bu sınavlar yüksek öğrenim görmek isteyenler içindir. A-level sınavlarında da 7 not vardır. A-B-C-D-E-N-U. N başarısız ve U da değerlendirmeye alınmadı demektir. A-level sınavlarına üç dersten girilir. Ancak beşe yükseltilmesi beklenmektedir. Son yıllarda A-level sınavlarında yüksek notlar alanların sayısı oldukça artmıştır. Özellikle de A-B alanların sayısının artması üzerine eğitimciler notlar arasındaki sınırların biraz daraltılması görüşündedirler.
AS-level sınavları için AS-level kurslarına gitmek gerekmektedir. Bu kurslar A-Level süresinin yarısı kadar sürer. Yani iki AS-Level kursu, tek bir A-Level kursuna eşittir . AS-level sınavları öğrenciler tarafından A-level sınavı kadar rağbet görmemiştir. AS-level sınavlarına giren öğrenci sayısı A-level sınavlarına giren öğrenci sayısının beşte biri kadardır.
. S-Levels Sınavları: Pek çok sınav komisyonu, A-level sınavlarına alternatif olarak S-level sınavlarını getirmiştir. S-level sınavları pek çok dersten öğrencileri sınamaktadır. Ayrıca 3 not vardır. A-B ve U( değerlendirme yapılmadı).
Ayrıca İskoçya'nın kendi eğitim sistemine has SCE sınavı bulunmaktadır. GCSE sınavına denk bir sınavdır. SCE sınavını geçenler daha sonra SCSYS sınavına girmeye hak kazanırlar.
Son olarak okulda ekstra bir yıl kalanlara CPVE sertifikası verilmektedir. Bu sertifika İngiltere'nin her yerinde kabul görmektedir.
İngiltere'de üniversiteye girebilmek için en az 2 adet A-Level sınavında başarılı olunması gerekmedir. Hatta bazı fakülteler için A-level sınavlarından üç tane A derecesi alınması gerekmektedir. ( Örneğin hukuk veya eczacılık fakültesi için) Ancak bazı fakülteler için iki tane B derecesi ve bir C derecesi de yeterli olmaktadır. Eğer sınavda beklediğinizden çok düşük bir puan alırsanız sınav komisyonuna itirazda bulunabilirsiniz